Իրավաբանի անկյուն

Ժողովրդի մասին – Այն ճարտարապետի նման, ով նախքան մեծ շենք կառուցելը հետազոտում և ուսումնասիրում է հողը, թե արդյոք այն կարո՞ղ է կրել շենքի ծանրությունը, այնպես էլ իմաստուն օրենսդիրը չի սկսում լավ օրենքներ գրելուց, այլ նախապես ուսումնասիրում է, թե արդյոք ժողովուրդը, որի համար այդ օրենքները նախատեսում է, կարո՞ղ է ընդունել և կրել դրանք։ Ահա թե ինչու Պլատոնը հրաժարվեց օրենքներ ստեղծելուց աքքադացիների և կրետացիների համար՝ գիտակցելով, որ երկու ժողովուրդներն էլ հարուստ են եղել և հավասարություն չեն հանդուրժի. ահա թե ինչու Կրետեում օրենքները լավն էին, իսկ մարդիկ՝ վատը։ Մինոսը փորձում էր կարգուկանոնի ենթարկեցնել արատներով ծանրաբեռնված ժողովրդին։

Մեծ մասով մարդիկ այն պատճառով են վատ գործում, որ չեն մտածում արած բանի վերա: Ե՞րբ եք տեսել, որ մարդը ուրիշ մարդին վատություն անելու ժամին հաստատ իմանար, թե նա վատություն է անում. մարդը վատ գործ ևս անելու ժամանակ կարծում է, թե նա արդար է: Ինչի՞ է այդպես, նորա համար, որ նա կամ առիթ չէ ունեցել, կամ սովոր չէ յուր գործերը խելքով քննելու: Եվ թեպետ նա ևս արդար չէ, նա պատճառ է գտնում, որ նորա կարծիքով, նորան պետք է արդարացնե ձեր աչքերում

"Սոկրատեսի պաշտպանականը" Պլատոնի վաղ շրջանի կենտրոնական գործն է և նշանակալի է հատկապես Սոկրատեսի հերոսական անձի մասին պատկերացում ստանալու տեսանկյունից։ "Պաշտպանականը" Պլատոնի միակ ստեղծագործությունն է, որ տրամախոսություն չէ։ Այն վերարտադրում է Սոկրատեսի ճառը՝ արտասանված Ք․ա․ 399թ․ Աթենքի դատարանում, ուր նա բերվել էր՝ մեղադրվելով աստվածների փոխարեն դեմոններ ընդունելու և երիտասարդներին այլասերելու մեջ։

Այդտեղ` ապագայում, հուսամ արդեն անկախ պետություն ունեք և իրագործել եք մեր դարավոր երազանքը: Եթե այո, ապա դուք հիմա ապրում եք ինչ-որ մեկի իրագործված երազանքի մեջ: Միլիոնների երազանքի մեջ: Հուսամ` գիտակցում եք ձեզ բաժին հասած բախտի զորությունը: Կուզենայի իմանալ` ինչպիսին է այդ երազանքն իրականում: Բայց քանի որ չեմ կարող աչքովս տեսնել, թույլ տվեք խոսքս հղել այս նամակով, և եթե կարդաք այս տողերը` ես կդառնամ ձեր ներկայի և իմ ապագայի մի մասնիկը:

Կից ներկայացվում է Հանս Քելզենի հայտնի աշխատություններից մեկը՝ «Մաքուր ուսմունք իրավունքի մասին»: Այս աշխատությունում Հանս Քելզենը առավելապես խոսում է պոզիտիվ իրավունքի մասին, որպես իրավունքի աղբյուր: Նշված աշխատության ընթերցումը կարևոր է յուրաքանչյուր իրավաբանի համար:

Շառլ Լուի դը Սեկոնդա, բարոն Լա Բրեդ և դը Մոնտեսքիո (ֆր.՝ Charles-Louis de Seconda, Baron de La Brède et de Montesquieu; 1689թ. հունվարի 18 - 1755թ. փետրվարի 10), ֆրանսիացի գրող, իրավագետ և փիլիսոփա: Ծնվել է 1689 թվականին։ Մահացել է 1755 թվին։ Նա համարվում է ֆրանսիական լուսավորության կարկառուն ներկայացուցիչ, իրավաբան է և քաղաքական մտածող։

Ժողովրդականները՝ ամբարտավան, ստահակ, մեծախոս, աշխատանքից խուսափող, արբեցող, վնասագործ, ժառանգությունից փախչող: Իշխանները՝ ապստամբ, գողերին գողակից, կաշառակեր, կծծի, ժլատ, ագահ, հափշտակող, աշխարհ ավերող, աղտեղասեր, ծառաներին համամիտ: Դատավորները՝ տմարդի, սուտ, խաբող, կաշառակեր, իրավունքը չպահպանող, անհաստատ, հակառակող:

Օգոստոս կայսրի մահից հետո, Տիբերիոսն իր տրիբունական իշխանության զորությամբ սենատ գումարեց և ուզում էր ճառով դիմել սենատին, բայց, ասես ուժ չգտնելով հաղթահարելու վիշտը, հեկեկալով բացականչեց, որ ավելի լավ կլիներ ինքը ոչ միայն ձայնից, այլև կյանքից զրկվեր, և ճառը կարդալու հանձնեց իր որդի Դրուզոսին: Ապա ներս բերեցին Օգոստոսի կտակը, այն կնքած վկաներից նա կուրիա ներս թողեց միայն սենատորական դասին պատկանող անձանց, մյուսներն իրենց կնիքները պետք է վկայեին մուտքի մոտ:

Իրենց զարգացման ճանապարհին Ամերիկայի Միացյալ Նահանգները ականատես են եղել շատ իրադարձությունների: Դրանցից է օրինակ, «Անկախության Հռչակագիրը», որը միաձայն ընդունվել է Ամերիկայի 13 նահանգների ներկայացուցիչների՝ Ֆիլադելֆիայում կայացած Երկրորդ Կոնտինենտալ Կոնգրեսի 1776թ. հուլիսի 4-ի նիստում, «Կոնֆեդերացիայի Հոդվածները», որն ընդունվել է արդեն իսկ հռչակված ԱՄՆ պատվիրակների կողմից 1777թ. նոյեմբերի 15-ին և ԱՄՆ սահմանադրությունը, որն ընդունվել է 1787թ. սեպտեմբերի 17-ին:

Lucius Anneus Seneka – Սենեկան ծնվել է Իսպանիայի Կորդովա (նախկին Կորդուբա) քաղաքում մոտ 4 թվին (Ք.Ծ.Ա): Հայրը պատկանում էր հեծյալների դասին և նշանավոր հռետոր Սենեկան էր, որի երեք զավակներից մեկը՝ ապագա փիլիսոփա-պոետ Լուցիուս Սենեկան էր: Մանուկ հասակում Սենեկան հոր և ընտանիքի հետ տեղափոխվում է Հռոմ, հաստատվում քաղաքում և ծանոթություն ստեղծում տեղի բազմաթիվ իրավաբանների, գրականագետների և մտավորականների հետ:

«Մի՛ աղմկեք, աթենացի՛ այրեր, անգամ եթե ձեզ թվա, թե մեծամիտ եմ խոսում: Ես ոչ թե իմ խոսքն եմ ասում, այլ վկայակոչում եմ ձեր իսկ վստահած մեկին: Որպես վկա իմ իմաստունության, - եթե ունեմ իմաստունություն, - վկայակոչում եմ Դելփիքի աստծուն: Դուք գիտեք Քերեփոնին: Նա պատանի տարիքից եղել է իմ և շատերիդ ընկերը, ձեզ հետ եղել է աքսորում, ձեզ հետ վերադարձել: Եվ դուք գիտեք, թե ինչպիսին էր Քերեփոնը, որքան աննկուն էր իր նախաձեռնություններում:

«Ակնհայտ է, որ իրավակարգը առավել կայուն է այնտեղ, որտեղ գույություն ունի ճշմարիտ հավատք և սեր Աստծո ու մերձավորների նկատմամբ, հաստատուն բարի բարքեր (կայուն բարոյակարգ), իրավաչափորեն գործող օրենսդրություն, դրա ժամանակին և հստակ կատարում, խախտված իրավունքի ժամանակին վերականգնում, իրավախախտումների անհրաժեշտ և բավարար պատիժ և իրավախախտումների արդյունավետ սոցիալական կանխարգելում: